Dinh dưỡng là nhu cầu thiết yếu của con người, đặc biệt đối với người cao tuổi. Tuổi tác khiến cho sức đề kháng suy giảm, người cao tuổi là đối tượng dễ mắc nhiều chứng bệnh. Thậm chí gây nguy hiểm nếu không được bổ sung dinh dưỡng từ sớm. Vì vậy việc nắm bắt và xây dựng chế độ ăn uống cho người cao tuổi là vô cùng cần thiết. Qua bài viết này, chúng tôi sẽ mang đến cho bạn phương pháp tối ưu nhất. Xây dựng một lộ trình bài bản để có được hiệu quả cao nhất.
Mục Lục
Dinh dưỡng cần thiết trong bữa ăn
Nhu cầu năng lượng ở người 60 tuổi giảm đi 20%. Ở người trên 70 tuổi giảm đi 30% so với người 25 tuổi. Theo nhu cầu khuyến nghị của người Việt Nam, với người cao tuổi nhu cầu về năng lượng là từ 1700-1900 kcal/người/ngày. Năng lượng từ ngũ cốc cung cấp 68%, các chất béo cung cấp 18%. Và các chất đạm cung cấp 14% tổng nhu cầu năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Người cao tuổi cần điều chỉnh chế độ ăn để giữ cân nặng ổn định, để chỉ số BMI từ 18,5-22,9.
Người cao tuổi ăn đủ ba bữa mỗi ngày, ưu tiên thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa. Không nên ăn chay trường, bổ sung đủ nước và duy trì vận động nhẹ tại nhà. Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng Khoa Khám Tư vấn Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia. Cho biết nhóm người cao tuổi, nhất là người cao tuổi có các bệnh lý nền thường khó chống đỡ nếu không may mắc Covid-19. Do đó, gia đình cần lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp để tăng đề kháng. Ăn đủ bữa, không được bỏ bữa để hạn chế nguy cơ hạ đường huyết. Đặc biệt với người bệnh đái tháo đường. Ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa, dễ hấp thu như cháo, soup… để cải thiện hệ miễn dịch, phòng chống dịch bệnh.
Cân bằng 4 nhóm dinh dưỡng
Người cao tuổi nên lựa chọn thực phẩm cân đối trong 4 nhóm. (Bột đường, chất đạm, chất béo và nhóm vitamin, khoáng chất và các chất xơ). Ăn đủ ba bữa mỗi ngày. Không ăn vặt vì điều này khiến không kiểm soát được năng lượng hấp thu. Ngoài ra, đồ ăn vặt thường chứa nhiều đường, chất béo gây hại cho sức khỏe. Không lạm dụng vitamin C để phòng ngừa Covid-19. Không ăn quá no, ăn đúng giờ.
Trong nhóm thực phẩm có chất đạm nên ưu tiên ăn thủy, hải sản, tiếp đến là đạm từ gia cầm rồi đến đạm từ gia súc. Lưu ý cân đối đạm động vật và thực vật, không nên ăn chay trường. Bổ sung thêm chất xơ từ rau, hoa quả.
Uống nước
Uống đủ nước giúp chuyển hóa các chất dễ dàng, làm sạch cơ thể, giảm tình trạng táo bón. Tuy nhiên, người già chỉ nên uống đủ, không nên uống nhiều vì khả năng chuyển hóa đã bị giảm đi. Cụ thể, người cao tuổi không có bệnh lý về tim mạch, phổi tắc nghẽn, có thể uống 30-35 ml/kg/ngày. Theo đó, một người già, cân nặng 50 kg nên uống khoảng 1,5 đến 1,7 lít mước một ngày. Nếu tập luyện mất mồ hôi, chúng ta có thể uống thêm chút nữa.
“Nên uống chia đều ra trong ngày, không nên uống nhiều trong một lần để tránh cho tim mạch phải làm việc nhiều”, bác sĩ Hưng nói. Ngoài ra, lượng nước cung cấp cho cơ thể tùy theo độ tuổi. Với người dưới 50 tuổi nên uống khoảng 40 ml/kg/ngày hay người có cân nặng 50 kg nên uống khoảng 2 l/ngày.
Không đổ xô theo trào lưu mua sả, tỏi, gừng để uống. “Việc dùng thái quá, theo phong trào và không có hàm lượng, liều lượng đúng quy chuẩn là việc không nên”, bác sĩ nhấn mạnh. “Chưa kể, nước tỏi có thể làm bỏng, rộp. Có người bị kích ứng ở niêm mạc dạ dày nếu dùng hàm lượng không được kiểm soát”.
Sử dụng thực phẩm tươi sống
Bác sĩ khuyến cáo gia đình nên dùng thực phẩm tươi sống. Không dự trữ thức ăn quá nhiều, quá lâu. Hạn chế trữ quá nhiều đồ trong tủ lạnh. Thực phẩm sau khi chế biến nên ưu tiên dùng ngay. Các loại thực phẩm cũng nên để nhiệt độ phù hợp (loại ngăn mát, loại trữ đông). Tách riêng thực phẩm chín, sống trong lúc bảo quản, đánh dấu ngày trữ để biết thời hạn trữ đông của từng loại đồ ăn, thực phẩm.
Quan trọng nhất, người cao tuổi có bệnh nền như hen, đái tháo đường, tim mạch, ung thư, tăng huyết áp, suy thận mạn tính… . Phải tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ. Uống đúng thuốc và đủ thuốc theo đơn. Tuyệt đối không bỏ điều trị khiến bệnh trở nặng.
Đặc biệt, trong thời gian giãn cách xã hội, người dân vẫn phải giữ tinh thần thoải mái và duy trì vận động trong nhà để tăng sức đề kháng cho cơ thể. “Chúng ta phải xác định Covid-19 có thể kéo dài nên vẫn duy trì tập luyện bằng nhiều hình thức tại nhà. Tập thể dục tốt cho sức khỏe chung, làm tăng sự dẻo dai, duy trì khối cơ và tiêu hao mỡ, giảm các nguy cơ mắc bệnh”, bác sĩ nói.